Sigorta sözleşmesi taraflarının borç ve yükümlülüklerine aykırı davranmasının müeyyideleri

Hacı Kara

Nis 2020

SİGORTA SÖZLEŞMESİ TARAFLARININ BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE AYKIRI DAVRANMASININ MÜEYYİDELERİ

S. No	Borç / Yükümlülük Kime Ait	Borç/Yükümlülüğün ne olduğu	Aykırılığın müeyyidesi
1.	Sigortacı	Rizikoyu taşıma borcunun ihlali.	Borçlu temerrüdü. TBK gereğince hakların kullanılması.
2.	Sigortacı	Sigorta sözleşmesinin kurulması ve devamı sırasında sigortalıyı aydınlatma yükümlülüğünün ihlali.	Aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına ondört gün içinde itiraz etmemişse, sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur (TTK m. 1423/2). Aydınlatma (bilgilendirme) yükümlülüğü gereği gibi yerine getirilmemiş veya sigortacı hakkında yanıltıcı bilgi verilmiş veya Bilgilendirme Metninde yer alan bilgiler gerçeğe aykırı şekilde düzenlenmiş ve bu hâllerden herhangi biri sigorta ettirenin kararına etkili olmuş ise sigorta ettiren sigorta sözleşmesini feshedebileceği gibi, varsa uğradığı zararın tazminini de talep edebilir (SSBY m. 7).
3.	Sigortacı	Sigorta poliçesi verme yükümlülüğünün ihlali.	Sigortacı poliçenin geç verilmesinden doğan zarardan sorumludur.
4.	Sigortacı	Tazminat ve giderleri ödeme yükümlülüğünün ihlali.	Sigorta ettiren, sigortalı ve tazminat ödenmesini sağlamak amacıyla bunların hukuken fiillerinden sorumlu oldukları kişiler, rizikonun gerçekleşmesine kasten sebep oldukları takdirde, sigortacı tazminat borcundan kurtulur ve aldığı primleri geri vermez
5.	Sigortalı	Prim ödeme borcunun ihlali.	Sigorta ettiren, sigortacının sorumluluğu başlamadan önce, kararlaştırılmış primin yarısını ödeyerek sözleşmeden cayabilir. Sözleşmeden kısmi cayma hâlinde, sigorta ettirenin ödemekle yükümlü olduğu prim, cayılan kısma ilişkin primin yarısıdır. Sigorta ettiren, prim ödeme borcunu ödemede temerrüde düşerse; sigortacı, primin tahsilini dava edebileceği gibi, ilk taksiti veya tamamı bir defada ödenmesi gereken primin, zamanında ödenmemesi nedeniyle; üç ay içinde cayabilir. Cayma, onbeş gün içinde sigorta ettirene bildirilir. Cayma hâlinde, sigorta ettiren kasıtlı ise, sigortacı rizikoyu taşıdığı süreye ait primlere hak kazanır. a) Fesih İzleyen primlerden herhangi biri zamanında ödenmez ise, sigortacı sigorta ettirene, noter aracılığı veya iadeli taahhütlü mektupla on günlük süre vererek borcunu yerine getirmesini, aksi hâlde, süre sonunda, sözleşmenin feshedilmiş sayılacağını ihtar eder. Bu sürenin bitiminde borç ödenmemiş ise sigorta sözleşmesi feshedilmiş olur.
6.	Sigortalı	Beyan yükümlülüğünün (sözleşme öncesi bildirim görevi ile benzer) ihlali.	Kendisine eksik bilgi veya yanlış bilgi verildiğini öğrenen sigortacı cayma hakkını kullanmak isterse 15 gün içinde bu hakkı kullanmalıdır.
7.	Sigortalı	Rizikonun gerçekleştiğini bildirme yükümlülüğünün ihlali.	Kusurun ağırlığına göre, tazminattan veya bedelden indirim yoluna gidilir.
8.	Sigortalı	Riziko gerçekleştikten sonra bilgi verme ve araştırma yapılmasına izin verme yükümlülüğünün ihlali.	Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.
9.	Sigortalı	Zararı önleme, azaltma ve sigortacının rücu haklarını koruma yükümlülüğünün ihlali.	Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.
10.	Sigortalı	Zarar görenin mal ve zararın gerçekleştiği yerde değişiklik yapmama yükümlülüğünü ihlali	Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.
11.	Sigortalı	Sözleşmede öngörülen yükümlülüklerin ihlali	Sigortacı sigortalının kusur bulunması halinde, sigortacı bir ay içinde sözleşmeyi kısmen veya tamamen feshedebilir.